ΜΗΝΥΜΑ ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ
Φίλες και φίλοι,
Με ιδιαίτερη χαρά χαιρετίζω την Ετήσια Έκθεση του Υπουργείου Οικονομικών για το 2020. Μια χρονιά που παρουσίασε ιδιαίτερες προκλήσεις σε όλα τα επίπεδα, αφού η Κύπρος αντιμετώπισε μια απρόσμενη, εξωγενούς, και μεγάλων διαστάσεων υγειονομική κρίση. Μια κρίση διαφορετική από όλες τις άλλες που είχαμε μέχρι τότε βιώσει, που η ίδια η Παγκόσμια Τράπεζα χαρακτήρισε ως τη μεγαλύτερη παγκόσμια ύφεση από το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο. Οι προκλήσεις για τη διαχείριση της πανδημίας ήταν και παραμένουν μεγάλες. Οι συνέπειες στην οικονομία μας ήταν σημαντικές, αλλά μέσα από στοχευμένα μέτρα και ολοκληρωμένα προγράμματα στήριξης καταφέραμε να μετριάσουμε τις επιπτώσεις στον ελάχιστο δυνατό βαθμό.
Το 2020 η συρρίκνωση του ΑΕΠ ήταν της τάξης του 5,1%, σημαντικά μικρότερη από τις όποιες προβλέψεις είχαν γίνει κατά τη διάρκεια του έτους και σημαντικά μικρότερη συγκριτικά με το σύνολο της Ευρωζώνης (-6,8 %) αλλά και της Ευρωπαϊκής Ένωσης (-6,4%). Η ανεργία στο τέλος του 2020 περιορίστηκε στο 7,6% παρουσιάζοντας αύξηση της τάξης του 0,5% μόνο, σε σχέση με το 2019, πράγμα που υποδηλώνει ότι τα μέτρα που πάρθηκαν για αντιμετώπιση της ανεργίας ήταν αποτελεσματικά.
Η συνολική διακοπή της λειτουργίας της οικονομίας, επιβλήθηκε δια νόμου, και όχι ως αποτέλεσμα των συνθηκών της ίδιας της αγοράς. Η έκβαση αυτής της οικονομικής κρίσης, καθορίζεται από παραμέτρους των θεμάτων υγείας και όχι από οικονομικά δεδομένα, κάτι που της προσδίδει μεγαλύτερη αβεβαιότητα. Σε αυτά τα δεδομένα πρέπει να προσαρμοζόμαστε με ευελιξία. Ο μέχρι σήμερα εμβολιασμός μεγάλου ποσοστού του πληθυσμού δίνει τη δυνατότητα επιστροφής σε μια νέα κανονικότητα.
Όσον αφορά τη δημοσιονομική πολιτική, η κυβέρνηση λειτούργησε ως αυτόματος σταθεροποιητής, που στην περίπτωση απότομης καθοδικής διακύμανσης στον οικονομικό κύκλο σταθεροποιεί το επίπεδο της συνολικής ζήτησης μέσω της διατήρησης του εισοδήματος των ατόμων που πλήττονται, διατηρώντας και τη σχέση εργασίας μεταξύ εργαζόμενου και εργοδότη για να μην απαξιωθεί το ανθρώπινο δυναμικό μέσω της ανεργίας.
Σε επίπεδο νομισματικής πολιτικής, οι παρεμβάσεις της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας ήταν ιδιαίτερα καταλυτικές μέσω των ειδικών ρυθμίσεων που μεταφράστηκαν σε πολιτικές όπως για παράδειγμα η αναστολή δόσεων και προσωρινές χαλαρώσεις στην κεφαλαιουχική επάρκεια.
Οι εξελίξεις στο χρηματοπιστωτικό τομέα το 2020 συνεχίστηκαν με περαιτέρω αναδιάρθρωση του τραπεζικού συστήματος και εντατικοποιημένες προσπάθειες μείωσης των Μη Εξυπηρετούμενων Χορηγήσεων (ΜΕΧ), με την περαιτέρω προώθηση σειράς νομοθετικών μέτρων για την ενίσχυση του υφιστάμενου νομικού πλαισίου που διέπει τη διαχείρισή τους, τις πωλήσεις ΜΕΧ και τις προσπάθειες απομόχλευσης των τραπεζικών ισολογισμών, καθώς και την υλοποίηση του Σχεδίου «Εστία», που αφορά την προστασία της πρώτης κατοικίας των δανειοληπτών που αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην αποπληρωμή των δανείων τους.
Στόχος μας η πλήρης αξιοποίηση όλων των ευρωπαϊκών εργαλείων αντιμετώπισης της κρίσης. Τα Ευρωπαϊκά κονδύλια τα αποπληρώνουμε είτε υπό τη μορφή συνεισφορών (όπως το Ταμείο Ανάκαμψης) είτε σε αποπληρωμές δανείων (όπως το SURE). Όσον αφορά την απορροφητικότητα από το Ταμείο Ανάκαμψης, θα εξαρτηθεί και από την πολιτική διάθεση ψήφισης και εφαρμογής των δομικών μεταρρυθμίσεων που θα το συνοδεύουν ως προϋποθέσεις για την εκταμίευση. Σε αντίθετη περίπτωση, απλά θα συνεισφέρουμε χωρίς να αντλήσουμε τα απαραίτητα κονδύλια.
Όλα τα πιο πάνω συνιστούν δράσεις που αποσκοπούν σε μια ισόρροπη ανάπτυξη, αποφεύγοντας πρόσθετες επιβαρύνσεις σε βάρος του φορολογούμενου πολίτη. Παράλληλα, προωθείται ένα νέο φορολογικό σύστημα με περιβαλλοντικό προσανατολισμό, μια δηλαδή δημοσιονομικά ουδέτερη πράσινη φορολογική μεταρρύθμιση, μετατοπίζοντας τις φορολογικές επιβαρύνσεις σε ρυπογόνες δραστηριότητες, με τα έσοδα που θα προκύπτουν να επιστρέφονται στον πολίτη μέσω της μείωσης της φορολογικής επιβάρυνσης στην απασχόληση. Έχουμε δρομολογήσει τη μεταρρύθμιση του φόρου χαρτοσήμων ενώ προωθείται συστηματικά η φορολογική συμμόρφωση.
Η προώθηση μεταρρυθμίσεων στις δομές και διαδικασίες του κράτους και της οικονομίας παραμένει για μας ύψιστη προτεραιότητα και ως εκ τούτου ως Υπουργείο Οικονομικών συνεχίζουμε με τις προσπάθειες για την μεταρρύθμιση στη δημόσια υπηρεσία, για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και τη διατήρηση ευνοϊκού περιβάλλοντος για την επιχειρηματικότητα και τις επενδύσεις, τη δημιουργία μιας ενιαίας εποπτικής αρχής για ασφάλειες και ταμεία προνοίας, τη μετεξέλιξη της ΚΕΔΙΠΕΣ σε Εθνική Εταιρεία Διαχείρισης Περιουσιακών Στοιχείων (National Asset Management Company), τη σύσταση ενός ταμείου μετοχικού κεφαλαίου για χρηματοδότηση νεοφυών και καινοτόμων επιχειρήσεων, την αναζωογόνηση της Παλιάς Λευκωσίας και την ετοιμασία ενός σύγχρονου Περί Εταιρειών νόμου. Ταυτόχρονα, προχωρούμε με το καταρτισμό του πλαισίου διαχείρισης των μελλοντικών εσόδων από το φυσικό αέριο μέσα από την ψήφιση του νομοθετικού πλαισίου για το Εθνικό Ταμείο Επενδύσεων, τη διαφοροποίηση του ιδιοκτησιακού καθεστώτος στο Χρηματιστήριο και την προώθηση και την αξιοποίηση της κρατικής περιουσίας στην περιοχή του Τροόδους.
Φίλες και φίλοι,
Οι προκλήσεις για τη διαχείριση της πανδημίας είναι ακόμη μπροστά μας και είναι μεγάλες, τα προβλήματα στην αγορά είναι υπαρκτά. Υπάρχει ακόμη αβεβαιότητα τόσο στον καθοριστικό για την οικονομία ρυθμό των εμβολιασμών αλλά και στη διακύμανση της πανδημίας.
Είμαι αισιόδοξος ότι συλλογικά, με σκληρή δουλειά αλλά και με πνεύμα συναίνεσης, θα δημιουργήσουμε τις προϋποθέσεις και συνθήκες για μια ισχυρή ανάκαμψη την επόμενη χρονιά, αλλά και για μια υγιή οικονομία μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα.
Κωνσταντίνος Πετρίδης
Υπουργός Οικονομικών
