Προϋπολογισμός 2019 και Μεσοπρόθεσμο Δημοσιονομικό Πλαίσιο (ΜΔΠ) 2019-2021
O Προϋπολογισμός του 2019, προσαρμοσμένος στις τρέχουσες εξελίξεις, αντικατοπτρίζει τους στρατηγικούς στόχους που έθεσε η κυβέρνηση και βασίζεται στις κατευθυντήριες γραμμές του Στρατηγικού Πλαισίου Δημοσιονομικής Πολιτικής (ΣΠΔΠ) 2019 - 2021 που ενέκρινε το Υπουργικό Συμβούλιο στη συνεδρία του στις 21/5/2018.
Βασικός στόχος της οικονομικής πολιτικής είναι η εδραίωση της ανάπτυξης και η δημιουργία συνθηκών πλήρους απασχόλησης προς όφελος του συνόλου των πολιτών. Ο στόχος αυτός θεωρείται εφικτός, κάτω από προϋποθέσεις, που περιλαμβάνουν τη διατήρηση της μακροοικονομικής σταθερότητας, τη βιώσιμη διαχείριση των δημοσίων οικονομικών, την εύρυθμη λειτουργία του χρηματοπιστωτικού συστήματος, την διατήρηση ενός ευνοϊκού περιβάλλοντος για την επιχειρηματικότητα και τις επενδύσεις και τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας μέσα από μια συνεχή μεταρρυθμιστική προσπάθεια.
Η κυπριακή οικονομία καταγράφει για τέσσερα συνεχόμενα έτη (2015-18) θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης, σημαντικά πάνω από το μέσο όρο της Ε.Ε. Για το 2018 ο ρυθμός ανάπτυξης αναμένεται να κυμανθεί στο 4% του ΑΕΠ. Η ανεργία μειώθηκε πλέον σε επίπεδα κάτω από τον μέσο όρο της ευρωζώνης και βρίσκεται στο 7.3%, ενώ το διαθέσιμο εισόδημα, η ιδιωτική κατανάλωση και οι επενδύσεις σταδιακά αυξάνονται. Η θετική πορεία της οικονομίας προβλέπεται ότι θα συνεχιστεί και τα επόμενα χρόνια του Μεσοπρόθεσμου Δημοσιονομικού Πλαισίου, με τον ρυθμό ανάπτυξης για το 2019 να υπολογίζεται στο 3,8% (οι κυριότεροι μακροοικονομικοί δείκτες παρουσιάζονται στο Παράρτημα Ι)
Η συνετή δημοσιονομική πολιτική και η ισχυρή ανάκαμψη της οικονομικής δραστηριότητας επέφερε σημαντική βελτίωση στο δημοσιονομικό ισοζύγιο το οποίο, τα τελευταία χρόνια, μετατράπηκε από ελλειμματικό σε πλεονασματικό. Το δημόσιο χρέος για το 2018 εκτιμάται να ανέλθει στο 104.2% του ΑΕΠ ενώ για το 2019 να περιοριστεί στο 99.5% του ΑΕΠ και κρίνεται ως βιώσιμο κάτω από όλα τα σενάρια της άσκησης ευαισθησίας χρέους, κάτι που επιβεβαιώνεται από τρεις διαδοχικές αναβαθμίσεις από Διεθνείς Οίκους Αξιολόγησης που έχουν επιτευχθεί μετά από τις πρόσφατες καθοριστικές κινήσεις σε σχέση με το τραπεζικό σύστημα, ενώ οι αποδόσεις των κυπριακών ομολόγων στις διεθνείς αγορές παραμένουν πολύ ικανοποιητικές. Εντός του 2019 αναμένονται οι πρώτες εισπράξεις από την Κυπριακή Εταιρεία Διαχείρισης Περιουσιακών Στοιχείων της πρώην Συνεργατικής Κυπριακής Τράπεζας, ενισχύοντας περεταίρω τα ρευστά διαθέσιμα του κράτους και τη βιωσιμότητα του δημοσίου χρέους (χωρίς αυτές οι εισπράξεις να έχουν συνυπολογιστεί στις δημοσιονομικές παραμέτρους).
Οι προκλήσεις που σχετίζονται με το τραπεζικό σύστημα της Κύπρου παραμένουν, αλλά μέσα από συγκεκριμένες ενέργειες έχουν ενισχυθεί δραστικά οι προοπτικές για την οριστική αντιμετώπιση τους. Τονίζεται η σημασία: (β) της πρόσφατης βελτίωσης του νομοθετικού πλαισίου που διέπει τη λειτουργία του τραπεζικού συστήματος,(δ) της μεταρρύθμισης στις δομές διακυβέρνησης της Κεντρικής Τράπεζας που επίσης αναμένεται να προωθηθεί εντός του 2019.
(γ) του Σχεδίου Εστία, που θα βοηθήσει στη ρύθμιση των μη-εξυπηρετούμενων δανείων με υποθήκη την πρώτη κατοικία του δανειολήπτη και του οποίου η εφαρμογή προβλέπεται στον προϋπολογισμό του 2019, και
(α) της μεταφοράς περίπου του 50% των μη-εξυπηρετούμενων δανείων εκτός ισολογισμού τραπεζών (μέσα από τον διαχωρισμό της Συνεργατικής Κυπριακής Τράπεζας αλλά και μέσα από την πώληση χαρτοφυλακίου από την Τράπεζα Κύπρου),
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, ο προϋπολογισμός του 2019 προβλέπεται για άλλη μια χρονιά να είναι πλεονασματικός. Προβλέπονται έσοδα γενικής κυβέρνησης ύψους €8.55 δις και δαπάνες γενικής κυβέρνησης ύψους €7.91 δις, δηλαδή υπολογίζεται δημοσιονομικό πλεόνασμα που για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά θα προσεγγίσει το 3% του ΑΕΠ. Οι πρωτογενείς δαπάνες της Κεντρικής Κυβέρνησης θα ανέλθουν στα €6.27 δις (Παράρτημα ΙΙ) ενώ σε σχέση με τον προϋπολογισμό του 2018, προκύπτει αύξηση κατά €214 εκ. ή ποσοστό 3%, επιτρέποντας, μεταξύ άλλων, την υλοποίηση σημαντικών έργων και προγραμμάτων όπως οι επενδύσεις στην ηλεκτρονική διακυβέρνηση (Παράρτημα ΙΙΙ), η προώθηση έργων υποδομής, αλλά και μεταρρυθμίσεων, όπως για παράδειγμα η εξαιρετικής σημασίας μεταρρύθμιση και ενίσχυση του δικαστικού συστήματος (επιλεγμένα θέματα πολιτικής και μεταρρύθμισης παρουσιάζονται στο Παράρτημα ΙV)
Ο προϋπολογισμός περιλαμβάνει επίσης πρόνοιες για την έναρξη της λειτουργίας του νέου Υφυπουργείου Τουρισμού από την 2/1/19, ρυθμίσεις για την εφαρμογή της πρώτης φάσης του ΓΕΣΥ και για την λειτουργία Γραφείου Επιτρόπου Υγείας και θέσπιση του θεσμού του Επικεφαλής Επιστήμονα στο πλαίσιο της επικείμενης μεταρρύθμισης στις δομές διακυβέρνησης για την Έρευνα και Καινοτομία.
Την ίδια ώρα, τα δημοσιονομικά περιθώρια που δημιουργούνται καθιστούν εφικτή την προώθηση περαιτέρω φορολογικών ελαφρύνσεων, με μείωση του φορολογικού συντελεστή επί των τόκων (Έκτακτη Αμυντική Εισφορά) από το 30% στο 17% από 1/1/2019.
Η πολιτική απασχόλησης στο δημόσιο και ευρύτερο δημόσιο τομέα παραμένει αμετάβλητη και στοχεύει στη συγκράτηση του μισθολογίου εντός των ορίων που προκύπτουν από την μεταβολή του ονομαστικού ΑΕΠ. Με δεδομένη την έναρξη της σταδιακής μείωσης των αποκοπών στις απολαβές και συντάξεις του δημοσίου και ευρύτερου δημοσίου τομέα, δεν προβλέπεται η παραχώρηση γενικών αυξήσεων. Μέσω του προϋπολογισμού προτείνεται η δημιουργία 159 νέων θέσεων και η κατάργηση 139 θέσεων. Οι νέες θέσεις αφορούν κυρίως τον τομέα της δικαιοσύνης και περιλαμβάνουν την δημιουργία 32 νέων θέσεων δικαστή διαφόρων βαθμίδων, 8 θέσεων πρωτοκολλητή και στενογράφου δικαστηρίων και 29 θέσεις Εισαγγελέων/Ανώτερων Δικηγόρων/Δικηγόρων της Δημοκρατίας στη Νομική Υπηρεσία.
