Σε σχέση με τις προτάσεις Νόμου ΑΚΕΛ – ΔΗΚΟ – ΔΗΠΑ με τις οποίες η κυβέρνηση δεν συμφωνεί, έχω να σημειώσω τα ακόλουθα:
- Οι φορολογικές εκπτώσεις ισοδυναμούν με δημοσιονομική επέκταση και είναι εξ oρισμού πληθωριστικές.
- Πολύ συχνά οι μειώσεις του ΦΠΑ δεν αντανακλώνται στις τιμές, και δεν εξυπηρετούν τις ευάλωτες ομάδες πληθυσμού. Αντίθετα, ενδεχομένως να χρησιμοποιείται η απώλεια κρατικών εσόδων προς τη δημιουργία συνθηκών αισχροκέρδειας, χωρίς να υπάρχει κοινωνικό όφελος στις ευάλωτες ομάδες και στους χαμηλά αμειβόμενους.
- Αν ο σκοπός είναι η εξυπηρέτηση της ανακούφισης των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων, δηλαδή της άσκησης, κοινωνικής πολιτικής, αυτές οι προτάσεις νόμου θα έχουν το αντίθετο αποτέλεσμα. Το μεγαλύτερο όφελος από περεταίρω μείωση της φορολογίας θα μεταφερθεί στους μεγαλύτερους καταναλωτές ρεύματος, εκμεταλλευόμενοι την απώλεια εσόδων από το κράτος. Ειδικά οι μεγάλοι καταναλωτές θα έπρεπε να υφίστανται πιέσεις για μείωση της κατανάλωσης σε ηλεκτρισμό, ούτως ώστε να υπάρχουν πιέσεις για μείωση του πληθωρισμού και των ανισοτήτων που αυτός δημιουργεί μέσω της ψηλής τους κατανάλωσης, αντί να γίνονται ο μεγαλύτερος επωφελούμενος της πολιτικής μείωσης φόρων. Κατ’ επέκταση οι εν λόγω προτάσεις για περεταίρω μείωση του ΦΠΑ στο ρεύμα θα έχουν έντονο αντικοινωνικό χαρακτήρα εις βάρος των χαμηλών εισοδηματικών στρωμάτων. Αυτή είναι και μια θέση που επισημαίνουν σχεδόν στην ολότητα τους και όλοι οι οικονομολόγοι καθώς και το Δημοσιονομικό Συμβούλιο.
- Σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη, οι φόροι, τα τέλη και το κόστος δικτύου του ηλεκτρισμού ανέρχεται στο 49% της τελικής τιμής, σε σύγκριση με 63,1% στην υπόλοιπη ευρωζώνη σύμφωνα με τη Eurostat. Παραταύτα, η Κυβέρνηση προχώρησε σε μείωση του ΦΠΑ στον ηλεκτρισμό από 19% σε 9%, και για τους ευάλωτους στο 5% ενώ προχώρησε και σε μείωση του φόρου κατανάλωσης στα καύσιμα κατά 9 σεντ περίπου το λίτρο, στον κατώτατο δηλαδή επιτρεπτό συντελεστή από την Ε.Ε. Περεταίρω, οριζόντιες μειώσεις απλά θα έχουν περισσότερες πληθωριστικές συνέπειες και θα εντείνουν τις ανισότητες.
- Η υψηλή τιμή ηλεκτρικού ρεύματος δεν οφείλεται (με βάση και τα πιο πάνω) στην φορολογία που είναι από τις χαμηλότερες στην Κύπρο αλλά στην εξάρτηση από το μαζούτ. Εϊναι για αυτό τον λόγο που η Κυβέρνηση τα επόμενα χρόνια έχει προϋπολογίσει σημαντικά κονδύλια για αύξηση των ΑΠΕ, αλλά και πρόσφατα μέσω των 14 προτάσεων για αντιμετώπιση των συνεπειών της πανδημίας έχει αυξήσει σημαντικά τις επιδοτήσεις στην εγκατάσταση φωτοβολταϊκών. Αυτό αποτελεί μια πιο συγκροτημένη πολιτική που στοχεύει στην ρίζα του προβλήματος. Στην απεξάρτηση δηλαδή, ειδικά των πιο ευάλωτων, αλλά και των επιχειρήσεων από τα ορυκτά καύσιμα, αντί να εξανεμίζει τα δημοσιονομικά αποθέματα σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα και χωρίς ιδιαίτερο όφελος.
- Περεταίρω φορολογικές μειώσεις αποτελούν αντικίνητρο για την αποφυγή σπατάλης στον ηλεκτρισμό, κάτι που έρχεται σε αντίθεση με τους στόχους της Ε.Ε αλλά και της Κύπρου για πράσινη μετάβαση.
- Οι προτάσεις νόμου κοστολογούνται περίπου στα 300 εκ. Ευρώ ετησίως (142 εκ. ανά εξάμηνο), επιβαρύνοντας σημαντικά τα δημόσια οικονομικά, χωρίς κατά την άποψη μας να εξυπηρετούν κοινωνικό όφελος αφού δημιουργούν στρεβλώσεις.
- Τουλάχιστον τρεις από τις προτάσεις νόμου αντίκεινται στο Ευρωπαϊκό Κεκτημένο και ειδικά στα άρθρα 73, 85, και 86 της Οδηγίας 2006/112/ΕΕ)
Καταληκτικά, οι προεκτάσεις των προτεινόμενων νομοθεσιών θα έχουν ως αντίκτυπο
- την μείωση των κρατικών εσόδων σε μια δύσκολη περίοδο που τα κρατικά έσοδα είναι μειωμένα λόγω της επιβράδυνσης του ρυθμού ανάπτυξης και του πληθωρισμού.
- την περεταίρω αύξηση του πληθωρισμού
- Τη δημιουργία περεταίρω ανάγκης για περεταίρω στήριξη των ευάλωτων στο μέλλον λόγω του αυξημένου πληθωρισμού που δημιουργούν τα ίδια τα μέτρα, καθιστώντας αυτές τις παράλληλες πολιτικές δημοσιονομικά επικίνδυνες χωρίς τον κατάλληλο αντίκτυπο στην κοινωνία.
Οι οριζόντιες, αστόχευτες και χωρίς την όποια μελέτη αντικτύπου προτάσεις, δυσχεραίνουν τις προσπάθειες που καταβάλλει η κυβέρνηση για στοχευμένες και κοινωνικά ευαίσθητες και αποτελεσματικές πολιτικές, από τις οποίες θα επωφεληθούν περισσότερο αυτοί που έχουν ανάγκη. Η Κυβέρνηση έχει ήδη υιοθετήσει δύο πακέτα μέτρων άμβλυνσης των επιπτώσεων από τον πόλεμο στην Ουκρανία και τον πληθωρισμό, με 14 μέτρα συνολικού ύψους 300 εκ. Ευρώ. Οι τελευταίες πολιτικές αφορούν στήριξη των συνταξιούχων, νοικοκυριών με εξαρτώμενα άτομα και παιδιά, άτομα με αναπηρία, λήπτες ΕΕΕ, στήριξη της γεωργίας και κτηνοτροφίας, και επιδότηση διδάκτρων σε παιδιά.
Είναι αυτά τα στρώματα του λαού που θέλουμε να εξυπηρετήσουμε και όχι να υιοθετήσουμε πολιτικές που να ευνοούν τους μεγάλους καταναλωτές, τα μεγάλα συμφέροντα ή να επωμίζονται το όφελος από τις μειώσεις των εσόδων άλλοι αντί οι ευάλωτοι. Για αυτούς τους λόγους, οι προτάσεις των κομμάτων επηρεάζουν την μακροοικονομική σταθερότητα χωρίς να μπορούν να επιφέρουν το επιθυμητό αποτέλεσμα και ως εκ τούτου δεν μπορούν να γίνουν αποδεκτές.
